Лани постирав видео на Фејсбук за правење екстра вирџин маслинов зејтин. Имаше неочекувано за мене, голем интерес и прашања почнувајќи од купување ваков зејтин до отворање на бизнис за правење на зејтин. Оваа година/сезона направив подетално, но сепак аматерско, видео и собрав повеќе информации.
Видеото е направено во фирма која почнала оваа година со работа. Ќе видите дека се' e ново. Инвестицијата како што разбрав е 400.000 евра. Фирмата направила хала, на автопатот од Тирана за Драч, ставила машини од Италија и сега произведува зејтин за луѓе што си ги носат самите своите маслинки.
За да нема забуни, расправии и мангуплаци, маслинките што си ги носиш ти ги мерат, и после чистењето се ставаат во посебна комора одделно за секој купувач - и името е „закачено“ на комората. Го има на видето.
Потоа од коморите, по принципот кој прв стигнал прв се опслужува, една по една комора се обработуваат за за да се добие зејтин. Додека не заврши комората за еден купувач, не се пуштаат да се обработуваат маслинките од друг купувач.
Општо земено, маслинката се гмечат за да излезе „сок“ од нејзе. Првиот сок што ќе излезе е екстра вирџин зејтинот. Останатато се меле и се прави каша од остаток на маслинките. (го има на видеото)
Оваа каша може понатаму да се обработува при што ќе се добие (само) вирџин зејтин. На крајот, од кашата што ќе се добие после вирџин зејтинот, со хемикалии и висока температура се двои сувата материја од кашата и „сокот“ што се добива е зејтин што се вика помаст (анг. pomace) зејтин или кај нас познато како рафинирано масло за јадење. Помаст зејтинот е најефтин и најнеквалитетен, а најчесто се користи за пржење.
На видеото е прикажано правењето на екстра вирџин маслинов зејтин, литературно се вика(ло) маслиново масло.
Во зависност од маслинките, а и периодот на нивна берба, на 100 кг собрани маслинки, се добива 10 до 15 а може и 20 литри зејтин. Тоа што е битно за машините е да може да ја поткренат температурата при дробењето и гмечењето. На пример, во неомври температурите се ниски и ако се гмечи на поладно, се добива помалку зејтин - како што знаете, самиот зејтин на поладно се стврднува. Затоа ве прашуваат дали да се подзагреат маслинките во процесот на дробење за да се добие повеќе зејтин, а при тоа да не се изгуби на квалитетот на зејтинот.
Моето искуство кажува дека колку маслинките се поблиску до морскиот брег, тие се помали и имаат повеќе „зејтин“ во себе. Ова не мора да е научно докажано. Само мое искуство од повеќе децениското набљудување.
Плаќањето е, или (1) во процент од зејтинот, на пример фирмата задржува зејтин заради правењето, или (2) се плаќа за правењето зејтин. Не ме прашувајте за цени бидејќи видеото не содржи комерцијални информации туку процесни информации.
Погледнете го видеото и ако ви е корисно, ќе ми се направи кеифот и ќе ми се исплати трудот што го вложивме со брат ми Звонко за да го направиме истото. Посакувам убава работна седмица што почнува денес.
Видео: целиот процес на правење екстра вирџин зејтин
На крајот на видеото ја снимив и фирмата од Италија што произведува машини за правење зејтин. Не сум застапник на таа фирма ниту работам со увоз на машини, а не ни можам да знам дали се квалитетни машините или не.
